Czym jest zachowek?
Zachowek to wyrażony kwotowo ułamek działu spadkowego, który przysługiwałby spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego. Zachowek może być ustanowiony jedynie w określonej kwocie pieniędzy. W jego przypadku nie ma możliwości roszczenia o materialne składniki majątku, w tym nieruchomości czy przedmioty pamiątkowe. Celem ustawodawcy jest w tej sytuacji zabezpieczenie interesów członków najbliższej rodziny zmarłego przed niekorzystnym dla nich rozporządzeniem majątku na drodze darowizny czy testamentu. Dzięki możliwości roszczenia o zachowek członek najbliższej rodziny nie zostaje pominięty, o ile nie doszło do jego wydziedziczenia czy też sądowego uznania go za niegodnego dziedziczenia. Dzięki prawie do zachowku może nastąpić ingerencja w wolę zmarłego spadkodawcy i zmiana jego rozporządzeń dokonanych za życia.
Funkcjonowanie instytucji zachowku warunkuje art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego.
Czym jest darowizna?
Darowizna jest rodzajem umowy cywilnej przenoszącej na obdarowanego korzyści z majątku darczyńcy. Prościej rzecz ujmując, darowizną można określić nieodpłatne przekazanie części majątku takiego jak pieniądze, nieruchomości czy przedmioty materialne za życia darczyńcy. Darowizna jest składana w formie aktu notarialnego. Darowizną może być dom, mieszkanie, działka rolna, maszyny i urządzenia, określona kwota pieniędzy czy nawet zobowiązanie wobec darczyńcy.
Funkcjonowanie instytucji darowizny określa art. 888 Kodeks cywilnego oraz Ustawa o podatku od spadków i darowizn.
Ważne: Przy ustalaniu prawa do zachowku przysługującego każdej osobie dolicza się wartość uczynionych na jej rzecz darowizn. Wyjątkiem są drobne darowizny, np. prezenty okolicznościowe i darowizny dokonane na więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku lub ogłoszeniem testamentu. W przypadku konieczności założenia sprawy o zachowek stosownej pomocy może udzielić kancelaria adwokacka w Katowicach, natomiast w celu ustanowienia darowizny wystarczy wizyta u notariusza.